سیاست گذاری رو به عقب در قیمت گذاری محصولات پتروشیمی
خبر تغییر نرخ دلار از ۳۶۴۸۰ تومان به ۲۸۵۰۰ تومان در محاسبه قیمت پایه محصولات پتروشیمی عرضه شده در بورس کالا سبب نگرانی فعالان این صنعت شد. به نظر می رسد سیاست گذاران چشم اندازی در مورد روند نرخ ارز ندارند و هنوز در مورد مبنا قرار دادن نرخ نیمای ۲ و یا تداوم نرخ دستوری نیمای فعلی با هم به توافق نرسیده اند.
به گزارش اقتصادآنلاین، در این گزارش به تجربه تاریخی سیاست گذاری بر مبنای نرخ ارز تثبیت شده در قیمت پایه محصولات پتروشیمی در سال ۱۳۹۷ بررسی شده است. باید تاکید کرد این سیاست بارها تکرار شده و نتایج زیانباری برای اقتصاد کشور داشته و صرفا منجر به توزیع رانت شده است. جدول ذیل معاملات پلی اتیلن سنگین پتروشیمی جم در بورس کالا در سال ۹۷ را نمایش می دهد:
نام کالا | قیمت پایانی میانگین موزون | ارزش معامله (هزارریال) | قیمت پایه عرضه | حجم عرضه | تقاضا | حجم قرارداد | تاریخ معامله |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۵۰,۳۳۶ | ۱۴۶,۷۲۸,۰۱۰ | ۴۵,۸۴۸ | ۲,۹۱۵ | ۵,۸۸۵ | ۲,۹۱۵ | ۱۳۹۷/۰۳/۰۱ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۴۸,۵۹۴ | ۱۴۵,۳۹۳,۰۶۱ | ۴۵,۰۷۵ | ۲,۹۹۲ | ۴,۳۲۳ | ۲,۹۹۲ | ۱۳۹۷/۰۳/۰۷ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۴۸,۷۲۳ | ۴۸,۷۷۱,۲۹۴ | ۴۵,۰۷۵ | ۱,۰۰۱ | ۲,۷۸۳ | ۱,۰۰۱ | ۱۳۹۷/۰۳/۱۲ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۴۹,۷۹۰ | ۹۹,۶۷۹,۵۹۱ | ۴۵,۵۹۹ | ۲,۰۰۲ | ۳,۸۱۷ | ۲,۰۰۲ | ۱۳۹۷/۰۳/۲۲ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۴۹,۲۶۸ | ۹۸,۶۳۴,۰۳۰ | ۴۵,۵۹۹ | ۲,۰۰۲ | ۳,۴۳۲ | ۲,۰۰۲ | ۱۳۹۷/۰۳/۲۹ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۵۰,۰۸۹ | ۵۰,۶۹۰,۰۶۸ | ۴۵,۵۳۶ | ۱,۰۱۲ | ۱۲,۷۲۷ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۰۴/۰۵ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۵۰,۰۷۵ | ۵۰,۶۷۵,۹۰۰ | ۴۵,۵۲۳ | ۱,۰۱۲ | ۱۴,۵۴۲ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۰۴/۱۲ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۵۰,۳۳۰ | ۵۰,۹۳۳,۹۶۰ | ۴۵,۷۵۵ | ۱,۰۱۲ | ۱۱,۴۴۰ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۰۴/۱۹ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۵۰,۴۶۵ | ۵۱,۰۷۰,۵۸۰ | ۴۵,۸۷۸ | ۱,۰۱۲ | ۸,۸۱۱ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۰۴/۲۶ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۵۱,۹۲۹ | ۵۲,۵۵۲,۱۴۸ | ۴۷,۲۰۹ | ۱,۰۱۲ | ۱۲,۲۵۴ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۰۵/۰۲ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۴۹,۳۵۶ | ۴۹,۹۴۸,۲۷۲ | ۴۷,۰۰۶ | ۱,۰۱۲ | ۴,۷۵۲ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۰۶/۰۶ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۴۹,۲۶۶ | ۴۹,۸۵۷,۱۹۲ | ۴۶,۹۲۰ | ۱,۰۱۲ | ۴,۱۳۶ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۰۶/۱۳ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۴۹,۲۶۶ | ۴۹,۸۵۷,۱۹۲ | ۴۶,۹۲۰ | ۱,۰۱۲ | ۲,۱۳۴ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۰۶/۲۰ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۱۱۸,۸۳۲ | ۱۲۰,۲۵۷,۷۶۴ | ۴۶,۷۲۵ | ۱,۰۱۲ | ۳,۴۱۰ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۰۶/۲۷ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۱۲۹,۸۷۶ | ۱۳۱,۴۳۴,۱۱۶ | ۴۶,۶۶۰ | ۱,۰۱۲ | ۳,۶۰۸ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۰۷/۰۳ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۱۰۸,۳۱۹ | ۱۰۹,۶۱۸,۹۸۲ | ۴۶,۴۶۶ | ۱,۰۱۲ | ۲,۶۱۸ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۰۷/۱۰ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۱۰۴,۲۹۱ | ۱۵۶,۰۱۹,۶۲۲ | ۹۵,۳۵۴ | ۱,۴۹۶ | ۲,۴۶۴ | ۱,۴۹۶ | ۱۳۹۷/۰۷/۲۴ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۹۷,۲۰۰ | ۱۴۵,۴۱۱,۷۲۸ | ۸۸,۳۹۰ | ۱,۴۹۶ | ۲,۹۴۸ | ۱,۴۹۶ | ۱۳۹۷/۰۸/۰۱ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۹۳,۳۲۷ | ۹۸,۵۵۳,۱۱۴ | ۹۳,۳۱۲ | ۱,۰۵۶ | ۱,۱۸۸ | ۱,۰۵۶ | ۱۳۹۷/۰۸/۰۷ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۵,۰۷۱ | ۷۱,۱۱۹,۳۵۶ | ۸۵,۰۷۱ | ۱,۴۹۶ | ۹۰۲ | ۸۳۶ | ۱۳۹۷/۰۸/۱۵ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۵,۰۷۱ | ۱۳,۱۰۰,۹۳۴ | ۸۵,۰۷۱ | ۰ | ۱۵۴ | ۱۵۴ | ۱۳۹۷/۰۸/۱۵ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۴,۳۰۰ | ۹,۲۷۳,۰۰۰ | ۸۴,۳۰۰ | ۰ | ۱۱۰ | ۱۱۰ | ۱۳۹۷/۰۸/۲۲ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۴,۳۰۰ | ۴۲,۶۵۵,۸۰۰ | ۸۴,۳۰۰ | ۲,۰۰۲ | ۶۳۸ | ۵۰۶ | ۱۳۹۷/۰۸/۲۲ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۴,۳۰۰ | ۱,۸۵۴,۶۰۰ | ۸۴,۳۰۰ | ۰ | ۲۲ | ۲۲ | ۱۳۹۷/۰۸/۲۶ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۴,۳۰۰ | ۱۲,۹۸۲,۲۰۰ | ۸۴,۳۰۰ | ۳۶۳ | ۱۵۴ | ۱۵۴ | ۱۳۹۷/۰۸/۲۶ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۴,۲۴۳ | ۸۵,۲۵۳,۶۵۲ | ۷۹,۴۲۵ | ۱,۰۱۲ | ۱,۹۵۸ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۰۸/۲۹ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۹۸,۹۴۹ | ۳۰,۴۷۶,۱۶۰ | ۸۳,۳۸۴ | ۳۰۸ | ۱,۲۷۶ | ۳۰۸ | ۱۳۹۷/۰۹/۱۳ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۹۸,۹۴۹ | ۶,۵۳۰,۶۳۴ | ۹۸,۹۴۹ | ۷۷ | ۷۷ | ۶۶ | ۱۳۹۷/۰۹/۱۸ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۹۸,۹۴۹ | ۱,۰۸۸,۴۳۹ | ۹۸,۹۴۹ | ۰ | ۱۱ | ۱۱ | ۱۳۹۷/۰۹/۱۸ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۸,۴۳۷ | ۱۳۴,۲۴۶,۷۷۲ | ۸۱,۶۱۷ | ۱,۵۱۸ | ۲,۹۲۶ | ۱,۵۱۸ | ۱۳۹۷/۰۹/۲۰ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۸,۴۳۷ | ۲۸,۲۱۱,۴۰۳ | ۸۸,۴۳۷ | ۳۱۹ | ۳۱۹ | ۳۱۹ | ۱۳۹۷/۰۹/۲۴ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۴,۸۸۸ | ۱,۸۶۷,۵۳۶ | ۸۴,۸۸۸ | ۰ | ۲۲ | ۲۲ | ۱۳۹۷/۰۹/۲۸ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۴,۸۸۸ | ۳۱,۷۴۸,۱۱۲ | ۸۴,۸۸۸ | ۱,۰۱۲ | ۵۷۲ | ۳۷۴ | ۱۳۹۷/۰۹/۲۸ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۴,۸۸۸ | ۳,۷۳۵,۰۷۲ | ۸۴,۸۸۸ | ۱,۰۱۲ | ۳۹۶ | ۴۴ | ۱۳۹۷/۰۹/۲۸ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۱,۸۰۵ | ۲۶,۹۹۵,۶۵۰ | ۸۱,۸۰۵ | ۱,۰۱۲ | ۳۹۶ | ۳۳۰ | ۱۳۹۷/۱۰/۰۴ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۲,۷۷۳ | ۸۳,۷۶۶,۴۷۴ | ۸۱,۸۰۵ | ۱,۰۱۲ | ۱,۴۳۰ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۱۰/۰۴ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۱,۸۰۵ | ۵۵,۷۹۱,۰۱۰ | ۸۱,۸۰۵ | ۰ | ۶۸۲ | ۶۸۲ | ۱۳۹۷/۱۰/۰۴ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۲,۴۶۳ | ۱۶,۳۲۷,۶۷۴ | ۸۲,۴۶۳ | ۰ | ۱۹۸ | ۱۹۸ | ۱۳۹۷/۱۰/۱۱ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۲,۴۶۳ | ۷,۲۵۶,۷۴۴ | ۸۲,۴۶۳ | ۱,۰۱۲ | ۲۲۰ | ۸۸ | ۱۳۹۷/۱۰/۱۱ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۲,۴۶۳ | ۶۷,۱۲۴,۸۸۲ | ۸۲,۴۶۳ | ۱,۰۱۲ | ۹۴۶ | ۸۱۴ | ۱۳۹۷/۱۰/۱۱ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۳,۹۶۲ | ۱,۸۴۷,۱۶۴ | ۸۳,۹۶۲ | ۱,۰۱۲ | ۲۲ | ۲۲ | ۱۳۹۷/۱۰/۱۸ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۳,۹۶۲ | ۵,۵۴۱,۴۹۲ | ۸۳,۹۶۲ | ۰ | ۶۶ | ۶۶ | ۱۳۹۷/۱۰/۱۸ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۳,۹۶۲ | ۵۵,۴۱۴,۹۲۰ | ۸۳,۹۶۲ | ۱,۰۱۲ | ۷۲۶ | ۶۶۰ | ۱۳۹۷/۱۰/۱۸ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۰,۵۴۰ | ۷۹,۷۳۴,۶۰۰ | ۸۰,۵۴۰ | ۱,۰۱۲ | ۱,۰۳۴ | ۹۹۰ | ۱۳۹۷/۱۰/۲۵ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۰,۵۴۰ | ۳۷,۲۰۹,۴۸۰ | ۸۰,۵۴۰ | ۰ | ۴۶۲ | ۴۶۲ | ۱۳۹۷/۱۰/۲۵ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۰,۵۴۰ | ۱,۷۷۱,۸۸۰ | ۸۰,۵۴۰ | ۰ | ۲۲ | ۲۲ | ۱۳۹۷/۱۰/۲۵ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۰,۵۴۰ | ۲۱,۲۶۲,۵۶۰ | ۸۰,۵۴۰ | ۱,۰۱۲ | ۳۷۴ | ۲۶۴ | ۱۳۹۷/۱۰/۲۵ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۷۸,۹۹۲ | ۱,۷۳۷,۸۲۴ | ۷۸,۹۹۲ | ۱,۰۱۲ | ۴۴ | ۲۲ | ۱۳۹۷/۱۱/۰۲ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۷۸,۹۹۲ | ۶۷,۷۷۵,۱۳۶ | ۷۸,۹۹۲ | ۱,۰۱۲ | ۹۰۲ | ۸۵۸ | ۱۳۹۷/۱۱/۰۲ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۷۸,۹۹۲ | ۱۲,۱۶۴,۷۶۸ | ۷۸,۹۹۲ | ۰ | ۱۵۴ | ۱۵۴ | ۱۳۹۷/۱۱/۰۲ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۷۸,۹۹۲ | ۶,۹۵۱,۲۹۶ | ۷۸,۹۹۲ | ۰ | ۸۸ | ۸۸ | ۱۳۹۷/۱۱/۰۲ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۷۷,۵۱۵ | ۷۸,۴۴۵,۲۴۶ | ۷۴,۱۷۵ | ۱,۰۱۲ | ۱,۶۲۸ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۱۱/۰۹ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۷۷,۹۴۶ | ۷۸,۸۸۱,۵۲۸ | ۷۴,۴۷۰ | ۱,۰۱۲ | ۱,۴۵۲ | ۱,۰۱۲ | ۱۳۹۷/۱۱/۱۶ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۷۴,۴۷۰ | ۱۲۹,۴۲۸,۸۶۰ | ۷۴,۴۷۰ | ۱,۷۸۲ | ۱,۷۸۲ | ۱,۷۳۸ | ۱۳۹۷/۱۱/۲۳ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۷۶,۵۶۰ | ۱۳۱,۳۷۶,۲۱۲ | ۷۵,۸۹۲ | ۱,۷۱۶ | ۱,۸۹۲ | ۱,۷۱۶ | ۱۳۹۷/۱۱/۳۰ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۲,۷۷۵ | ۱۶۷,۵۳۷,۳۲۶ | ۷۵,۱۳۶ | ۲,۰۲۴ | ۲,۹۴۸ | ۲,۰۲۴ | ۱۳۹۷/۱۲/۰۷ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۳,۶۵۲ | ۱۶۹,۳۱۲,۶۱۶ | ۷۶,۳۹۲ | ۲,۰۲۴ | ۲,۹۹۲ | ۲,۰۲۴ | ۱۳۹۷/۱۲/۱۴ |
پلی اتیلن سنگین تزریقی ۵۲۵۱۸ | ۸۰,۰۱۴ | ۱۶۱,۹۴۸,۵۳۴ | ۷۸,۱۹۴ | ۲,۰۲۴ | ۲,۶۱۸ | ۲,۰۲۴ | ۱۳۹۷/۱۲/۲۱ |
معاملات پلی اتیلن سنگین پتروشیمی جم در بورس کالا در سال ۹۷
همان طور که در جدول فوق قابل مشاهده است تنظیم نرخ پایه با دلار دستوری ۴۲۰۰ تومانی نسبت تقاضا به عرضه را تا ۱۲ برابر افزایش داده است. در شهریور همان سال که قیمت پایه بر مبنای دلار نیمایی اصلاح شد قیمت معاملاتی محصول تا ۳ برابر افزایش یافت و نسبت تقاضا به عرضه متعادل شد. در واقع ارزان نگه داشتن غیر واقعی قیمت پلی اتیلن سنگین تقاضا را افزایش داده بود. به این ترتیب رانت قابل توجهی نصیب دلالان شد. این در حالی بود که در خارج از بازار قیمت ها بر مبنای دلار آزاد به مصرف کننده واقعی می رسید. با در نظر گرفتن این تجربه تاریخی بهتر است سیاست گذار بازار را به عنوان مرجع قیمت گذاری مبنا قرار دهد؛ چرا که فعالان بازار متوجه کوتاه بودن دوره اثر بخشی این نوع سیاست گذاری شده اند و دوره اجرایی این نوع تصمیم های خلق الساعه از شش ماه در سال ۱۳۹۷ به یک ماه و حتی چند هفته کاهش یافته است.
نکته دیگر این که به نظر می رسد در صورت رقابت قابل توجه عملا نرخ دلار ۲۸۵۰۰ تومانی خنثی می شود و طبعا با توجه به انتظارات تورمی نرخ دلار مبنا نزدیک به نرخ دلار نیما ۲ خواهد بود علاوه بر این محتمل است نرخ دلار مبنای خوراک محصولات پایین دستی در کوتاه مدت ۲۸۵۰۰ باقی بماند. به این ترتیب حاشیه سود محصولات پتروشیمی پایین دستی در کوتاه مدت در صورت وجود رقابت افزایش خواهد یافت و در صورت عدم رقابت قابل توجه این فرضیه محقق نخواهد شد.
