بلاتکلیفی مذاکرات وین
اخبار هفته‌های اخیر از مذاکرات وین به شدت ضد و نقیض است. در حالی که همه گمانه‌زنی‌ها از توافق در وین خبر میدادند، اما به نظر می‌رسد ورقها برگشته و روند رسیدن به توافق طولانی‌تر شده است. این خبر شوکی بزرگ برای اخبار چند روز اخیر که از توافق می‌گفتند، می‌تواند باشد.
علی هاشم، پژوهشگر لبنانی موسسه ریچاردسون در بریتانیا مدعی شده است: «یک منبع ارشد دیپلماتیک به من گفت که مذاکرات بر سر برنامه هسته‌ای ایران ممکن است به دلیل باقی ماندن نقاط مورد اختلاف زمان بیشتری ببرد.» از سوی دیگر نورنیوز در توییتر خود نوشته است: «شرایط فعلی نمایه‌ای از نزدیک شدن مذاکرات وین به مرحله توافق‌نهایی است، اما به دلیل عدم توافق بر روی چند موضوع بسیار مهم که در محدوده خطوط قرمز ایران دسته‌بندی می‌شوند می‌توان با اطمینان گفت که هنوز با دستیابی به توافق نهایی فاصله زیادی وجود دارد.»
از طرف دیگر انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین امروز در توئیتی نوشته است: «گفت‌وگوها در لحظه حساسی است و ما پس از ده ماه مذاکره به پایان نزدیک می‌شویم.» او با بیان اینکه نتیجه نهایی هنوز نامشخص است افزود: «همه هیئت‌ها به طور کامل درگیر هستند و کارها به صورت فشرده در کوبورگ جریان دارد.»
مذاکرات احیای برجام از اول سال آغاز شده است و با تغییر دولت در ایران ۶ ماه به تعویق افتاد و بعد در آغاز کار دولت جدید در پاستور تیم جدیدی برای مذاکره به وین اعزام شدند. دور هشتم که پانزده روز پیش دوباره شروع شده، بسیاری این دور را دوره پایانی مطرح میکردند. دیروز نماینده فرانسه در وین و امروز مذاکره کننده بریتانیا در مذاکرات وین گفتند که آخر خط مذاکرات احیای برجام نزدیک است. برخی کارشناسان توییتهای دو مذاکره‌کننده را هشداری برای ایران تلقی کرده‌اند.
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا آخرین زمان را آخر فوریه مشخص کرده است، زیرا غربی‌ها نگران این هستند که ایران از نقطه گریز هسته‌ای بگذرد. با این حال به نظر می‌رسد شرایط به سمتی نرفته است که مذاکرات تا آخر فوریه به پایان برسد. البته میز مذاکرات شرایط خود را دارد و ممکن است طرفین تاکتیکهای مذاکرات جدیدی را در نظر بگیرند و شرایط جدید رقم بخورد.
اختلاف بر سر چیست؟
اختلافات روی میز مذاکرات کوبورگ چیست؟ با وجود تمایل ۵+۱ به احیای هر چه سریع‌تر برجام و شواهدی که درباره احتمال رسیدن به توافق در مذاکرات وین در آینده نزدیک وجود دارد، با این حال اختلافاتی وجود دارد.
مقامات ایرانی در روزهای اخیر بیش از پیش بر عدم عدول از خطوط قرمز خود تاکید می‌کنند. محمد مرندی، تحلیلگر و کارشناس سیاسی حاضر در وین گفته است هر توافقی بین ایران و گروه ۱+۴ در وین باید شامل برداشته شدن همه تحریم‌ها و راستی‌آزمایی آن شود. در واقع مهم‌ترین خطوط قرمز ایران رفع یک‌جا و تمامی تحریم‌ها، راستی‌آزمایی آن و تعهد آمریکا مبنی بر عدم خروج مجدد از توافق هسته‌ای و اعمال دوباره تحریم‌ها است.
برخی از این خطوط قرمز با توجه به ساختار سیاسی آمریکا و حیطه اختیارات دولت جو بایدن اصولاً قابل تحقق نیستند. در مورد رفع کامل تحریم‌ها نیز آمریکا و سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای پیش از این بارها گفته‌اند بخشی از تحریم‌ها توسط قانون‌گذاران ایالات متحده آمریکا وضع شده و دولت نمی‌تواند به سادگی آنها را لغو کند.
از سوی دیگر تیم مذاکره کننده آمریکا اعلام کرده است که هیچگونه اطمینانی درباره تعهد دولت بعدی آمریکا نسبت به توافق هسته‌ای نمی‌تواند، بدهد. این را بارها گفته و از طریق میانجی‌ها هم بر آن تاکید کرده‌اند. با این حال سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه گفته است که یکی از مهم‌ترین تضامینی است که در مذاکرات اعلام و به طور جدی پیگیری کردیم، تضمینی است که به طور ذاتی برای ایران قائل هستیم و آن هم برگشت پذیری سریع برنامه‌های ایران در صورت هرگونه توافق در وین است.
برخی مطلعین نیز مطرح کرده‌اند که ایران خواستار توقف تحقیقات درباره ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای خود است که آمریکا با آن مخالف است.
در حالی که میخاییل اولیانوف، نماینده دائم فدراسیون روسیه در وین گفته است که احیای کامل برجام به شکل اولیه آن (با کوچکترین تغییرات) خواهیم بود، اما به نظر می‌رسد احیای برجام با شروط جدیدی همراه است و باید دید که در هفته آتی آیا به توافقی می‌انجامد یا خیر؟
