عملکرد فوق‌العاده مدارس ویتنام
هوشی مین، سیاست‌مدار اهل ویتنام که به بنیانگذار این کشور شهره است، مسیر توسعه را روشن می‌دانست و می‌گفت: «به خاطر منافع ده ساله، باید درخت بکاریم و به خاطر سود صد ساله، باید مردم را پرورش دهیم.»
با وجود سال‌ها رشد سریع اقتصادی، تولید ناخالص داخلی ویتنام به ازای هر نفر تنها ۳هزار و ۷۶۰ دلار است که کمتر از کشورهای همتای منطقه‌ای، مالزی و تایلند است، و به سختی به اندازه‌ای است که طبقه متوسط این کشور احساس رفاه داشته باشند. با این حال، مردم ویتنام در زمینه آموزش باید به سیاست‌گذاران خود افتخار کنند.
کودکان ویتنامی در یکی از بهترین سیستم‌های آموزشی جهان تحصیل می‌کنند؛ سیستمی که انعکاس آن در عملکرد برجسته دانش‌آموزان ویتنامی در ارزیابی‌های بین‌المللی خواندن، ریاضیات و علوم مشخص است.
بر اساس آخرین داده‌های بانک جهانی، در مجموع نمرات یادگیری دانش‌آموزان ویتنامی نه تنها از همتایان خود در مالزی و تایلند، بلکه از دانش‌آموزان بریتانیایی و کانادایی، کشورهایی بیش از شش برابر ثروتمندتر، بالاتر است.
حتی در خود ویتنام، اختلاف نمرات دانش‌آموزان مقیاس نابرابری را که در کشورهای دیگر بین جنسیت‌ها و مناطق مختلف رایج است را نشان نمی‌دهد.
تمایل و اشتیاق کودکان ویتنامی به یادگیری نتیجه عوامل متعددی است؛ بخشی از این اشتیاق از خانه و در نتیجه تعامل با محیطی که در آن بزرگ می‌شوند، آغاز می‌شود. اما این برای توضیح عملکرد درخشان سیستم آموزشی ویتنام کافی نیست. بلکه راز عامل متمایزکننده سیستم آموزشی ویتنام از سایر کشورها، در کلاس‌های درس نهفته است؛ کودکان ویتنامی در مدرسه مطالب بسیار بیشتری در مقایسه با سایر کشورها یاد می‌گیرند، به خصوص در سال‌های اولیه.
در مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰، آبیجیت سینگ از دانشکده اقتصاد استکهلم با بررسی داده‌های آزمایش‌های یکسان دانش‌آموزان در اتیوپی، هند، پرو و ویتنام، بهره‌وری بیشتر مدارس ویتنام را ارزیابی کرد. او نشان داد که اوج یادگیری و پیشروی کودکان ویتنامی بین سنین ۵ تا ۸ سال است. نکته جالب این است که یک سال تحصیل بیشتر در ویتنام، احتمال حل یک مسئله ضرب ساده را ۲۱ درصد افزایش می‌دهد، اما در هند این احتمال تنها ۶درصد است.
مدارس ویتنامی، بر خلاف مدارس دیگر کشورهای فقیر، در طول زمان بهبود یافته‌اند. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۲ توسط محققان مرکز توسعه جهانی، یک اتاق فکر مستقر در واشنگتن دی سی منتشر شد، نشان داد که در ۵۶ کشور از ۸۷ کشور در حال توسعه، کیفیت آموزش از دهه ۱۹۶۰ بدتر شده است. بنابراین ویتنام یکی از معدود کشورهایی است که مدارس آن به طور مداوم این روند را کاهش داده‌اند.
یکی از مهمترین دلایل وضعیت فوق‌العاده آموزش در ویتنام را باید در معلمان این کشور جستجو کرد؛ معلمان این کشور نه اینکه لزوماً واجد شرایط بهتری باشند، بلکه آنها به سادگی در آموزش مؤثرتر هستند. بر اساس یک مطالعه که دانش‌آموزان هندی و ویتنامی را مقایسه می‌کند، تفاوت زیاد در نمرات آزمون‌های ریاضی مربوط به اختلاف در کیفیت تدریس است.
معلمان ویتنامی کار خود را به خوبی انجام می‌دهند زیرا آنها به خوبی مدیریت می‌شوند؛ آنها به طور مکرر آموزش می‌بینند. علاوه بر این در ویتنام به معلمان آزادی عمل بسیاری داده می‌شود که کلاس‌ها را برای دانش‌آموزان جذاب‌تر کنند. برای مقابله با نابرابری منطقه‌ای، معلمانی که در مناطق دورافتاده تدریس می‌کنند، دستمزد بیشتری دریافت می‌کنند. مهمتر از همه، ارزشیابی معلمان بر اساس عملکرد و نمرات دانش‌آموزان است. معلمانی که دانش‌آموزانشان خوب عمل می‌کنند، از طریق عناوینی مانند «معلم یا مدرس برتر» شناخته می‌شوند و پاداش می‌گیرند.
از سوی دیگر، ویتنام یکی از دو دولت کمونیستی (در کنار لائوس) در جنوب شرق آسیا است و حزب حاکم در این کشور وسواس بسیاری نسبت به تحصیل و آموزش دارد. چنین تفکر و رویکردی به مدارس، جایی که بسیاری از مدیران و معلمان آن اعضای حزب هستند هم نفوذ می‌کند.
به همین دلیل است که استان‌ها موظفند ۲۰ درصد بودجه خود را صرف آموزش کنند که به عدالت منطقه‌ای کمک کرده است. این که حزب حاکم چنین توجه دقیق و بی‌وقفه‌ای داشته باشد، تضمین می‌کند که سیاست‌ها برای به‌روزرسانی برنامه‌های درسی و استانداردهای آموزشی تنظیم می‌شوند. در این کشور حتی والدین فقیرتر هم برای آموزش خصوصی هزینه می‌کنند. در شهرهای بزرگ نیز بسیاری به دنبال مدارسی هستند که در آن معلمان عناوین «مدرس برتر» را کسب کرده باشند.
اگرچه با پیشرفت مدارس، اقتصاد ویتنام بهبود یافته اما چنین وضعیتی بسیاری را از مناطق فقیر و روستایی به شهرها کشانده و فشار مضاعفی را به مدارس شهری تحمیل کرده است. همچنین با وجود دستمزد بالا، بسیاری از معلمان برای مشاغل پردرآمدتر در بخش خصوصی، تدریس در مدارس را رها می‌کنند.
بنابراین برای اطمینان از اینکه ویتنام به عنوان یکی از بهترین کشورها در آموزش و تحصیلات باقی می‌ماند، دولت باید با این روندها مقابله کند. همانطور که هوشی مین دوست داشت به مردم یادآوری کند، پیشرفت مستلزم توجه مداوم است.
