نارضایتی رانندگان اسنپ و تپسی
چند سالی است که افراد برای مسافرت‌های درون شهری از تاکسی و آژانس‌های سنتی کم‌تر استفاده می‌کنند و تاکسی‌های اینترنتی به انتخاب اول آن‌ها مبدل شده‌است؛ این تاکسی‌ها با ایده‌گیری از شرکت اوبر برای اولین بار در سال ۱۳۹۳ وارد کشور شدند.
شکل‌گیری پلتفرم‌های آنلاین درخواست تاکسی در ابتدا با اعتراض راننده‌های تاکسی، آژانس و… روبرو شدند و بسیاری از این افراد از ترس از دست رفتن شغل خود نسبت به گسترش این شرکت‌ها مقاومت می‌کردند. سال ۱۳۹۵ بود که اعتراضات گسترده‌ای از سوی آژانس‌های سنتی و همچنین تاکسی‌داران شهر تهران علیه شرکت‌های تاکسی آنلاین شکل گرفت. با گسترش فعالیت این شرکت‌ها به سایر شهرهای کشور شدت مخالفت‌ها و اعتراضات به فعالیت این شرکت‌ها از سوی آژانس‌های سنتی نیز بیشتر شد؛ آژانس‌ها، فعالیت اسنپ و تپسی را از این جهت که امنیت شهروندان را به خطر می‌اندازد غیرقانونی تلقی کردند و حتی در سال ۱۳۹۷ به علت شکایت اتحادیه آژانس‌ها دو شرکت تپسی و اسنپ در آستانه پلمپ قرار گرفتند اما هیچ گاه اجرا نشد. در آن زمان مدیرعامل تپسی در مصاحبه‌ای نیز بیان کرده بود که به‌جز تهران هیچ شهری نبوده که دو شرکت اسنپ و تپسی وارد شوند و ارگان و نهادی اقدام به پلمپ کردن دفتر آن شهر نکرده باشد.
اما ویژگی این پلتفرم‌ها هم برای رانندگان و هم برای مسافران مزیت‌های بالایی داشت که موجب شد به مرور زمان مشکلات را پشت سر گذاشته و به محبوبیت بالایی در جامعه برسند. اما به نظر می‌رسد شرکت‌های تاکسی‌های اینترنتی اکنون با چالش متفاوتی روبرو هستند.
این چالش‌ها در ابعاد گوناگون قابل بررسی است و اقتصاد آنلاین قصد دارد تا در گزارشاتی مشکلات و چالش‌های هر یک از طرفین را در این پلتفرم‌ها بررسی کند و از این رو پیش‌تر در گفت‌وگویی با مدیر تجاری اسنپ به بررسی ساز و کارهایی که این شرکت برای حمایت از رانندگان در نظر گرفته است پرداخت و حال در این گزارش قصد داریم به بررسی مشکلات و چالش‌هایی که رانندگان شرکت‌های اسنپ و تپسی با آن مواجه هستند بپردازیم.
مشکلات رانندگان چیست؟
پیش از آنکه به بیان مشکلات رانندگان بپردازیم شاید بررسی این موضوع که چگونه اسنپ و تپسی به محبوبیت و جایگاه فعلی دست یافتند بتواند در درک شرایط کنونی کمک کند. یکی از دلایل عمده رغبت بالای شهروندان برای استفاده از تپسی و اسنپ به قیمت پایین این دو شرکت باز می‌گردد؛ از آنجایی که افراد برای استفاده از تپسی و اسنپ هزینه کمتری نسبت به آژانس و تاکسی‌ها می‌پرداختند، رفته رفته محبوبیت آنان در میان مسافران افزایش یافت و بسیاری از مردم اسنپ و تپسی را به طور کامل جایگزین آژانس‌ها کردند. از سوی دیگر سازوکار درخواست سفر در این دو شرکت موجب شده که سهولت استفاده از این پلتفرم‌ها در مقایسه با آژانس‌های سنتی قابل مقایسه نباشد.
همچنین در ابتدای امر افراد بسیاری بودند که شغلی نداشتند و ثبت نام در تپسی و اسنپ می‌توانست منبع درآمدی برای آنان باشد؛ از این رو اسنپ و تپسی به مرور زمان در میان رانندگان نیز شناخته شدند؛ بسیاری اسنپ و تپسی را به عنوان شغل دوم می‌دانستند و بسیاری نیز به عنوان تنها منبع درآمد خود برای این دو شرکت آغاز به فعالیت کردند.
هرچند پیش از کرونا نیز کاربران این دو شرکت مشکلات زیادی با نحوه عملکرد آنان داشتند، اما پس از پایان تعطیلی‌های ناشی از کرونا این انتقادات شدت گرفت؛ مسافران از افزایش قیمت‌ها گله داشتند و در سوی دیگر نیز رانندگان اذعان داشتند قیمت‌ها بسیار پایین است و باتوجه به قیمت بنزین، هزینه‌های جانبی و اصطکاک خودرو و نیز کمیسیون بالای دریافتی از سوی اسنپ و تپسی کار کردن برای این دو شرکت سود چندانی برای آنان ندارد.
به زعم رانندگان قیمت‌های پیشنهادی از سوی اسنپ و تپسی برایشان صرفه اقتصادی ندارد و باتوجه به تورم و نیز افزایش هزینه‌های خودرو با این قیمت‌ها گاه حتی زیان نیز می‌بینند.
سهمیه بنزین؛ از مشکلات جدی رانندگان
در سال۹۸ و همزمان با گران شدن قیمت بنزین، مقرر شد تا قیمت اسنپ و تپسی افزایش نداشته باشد و رانندگان به طور مجزا سهمیه بنزین دریافت کنند؛ این موضوع در همان ابتدای امر انتقادات زیادی را به همراه داشت و بسیاری اعلام داشتند که این روش همانطور که در سایر بازارها با شکست مواجه شده است، در این بازار نیز با شکست روبه‌رو خواهد شد.
باوجود تمام انتقاداتی که به اختصاص سهمیه بنزین وارد شد، کسی به انتقادات توجهی نکرد و این روش در این بازار نیز پیاده شد و باوجود صرف منابع و هزینه‌ها بالا برای این امر هنوز هم بسیاری از رانندگان معتقدند که سهمیه بنزین برایشان واریز نمی‌شود و بسیاری دیگر نیز معتقدند سهمیه واریزی به طور کامل نبوده و یا حتی باوجود اختصاص سهمیه، بازهم فعالیت کردن با این قیمت‌ها سودی ندارد.
کمیسیون‌های بالا
اسنپ و تپسی در هر سفر مبلغی را به عنوان کمیسیون از هزینه سفر کسر می‌کنند و هزینه سفر با کسر مبلغ کمیسیون برای راننده واریز می‌شود؛ کمیسیون دریافتی از سوی این دو شرکت به یکی از بزرگ‌ترین مشکلات و دغدغه‌های رانندگان بدل شده است؛ مدیر تجاری اسنپ در ماه‌های اخیر کمیسیون این شرکت را در برخی شهرها بیست درصد و در برخی از شهرها ۱۵درصد اعلام کرد؛ با این وجود رانندگانی که به رقم کمیسیون‌ها معترضند به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ عده‌ای این رقم را بسیار بالا می‌دانند و معتقد هستند که با کمیسیون ۱۵ و ۲۰درصدی راننده هیچ سودی نخواهد داشت و رقم کمیسیون باید کاهش داشته باشد؛ عده‌ای نیز دریافت کمیسیون‌هایی بالاتر از ۱۵ و ۲۰درصد از سوی اسنپ و تپسی را اعلام می‌کنند.
علاوه بر کمیسیون، عوارض شهرداری نیز یکی دیگر از مواردی است که اعتراض رانندگان را به همراه داشته است؛ این عوارض جدای از رقم کمیسیون از هزینه سفر کسر می‌شود که به گفته رانندگان با کسر عوارض شهرداری، کمیسیون اسنپ و تپسی و نیز سایر هزینه‌های جانبی خودرو در نهایت چیزی برای راننده باقی نخواهد ماند.
طرح‌های تشویقی که وجود خارجی ندارد!
مدیر تجاری اسنپ از طرح‌های تشویقی چون تخفیف خرید قطعات یدکی خودرو، خدمات پزشکی، بسته‌های سلامت و اقلام بهداشتی، کمک هزینه‌ی سوخت، وام کمک معیشتی برای کرونا و غیره برای رانندگان خبر داد؛ این در حالی است که رانندگان می‌گویند اسنپ تنها سهمیه بنزین را به آن‌ها می‌دهد که آن هم کامل نیست و تا کنون هیچ یک از این موارد را دریافت نکرده‌اند.
موارد یادشده مشکلاتی بود که رانندگان این دو شرکت بدان اشاره داشتند و معتقد هستند با این اوصاف کار کردن برایشان سود بسیار کمی دارد و این سود نیز با تورم جامعه همخوانی ندارد.
