توافق موقت رمز جدید احیای برجام؟

چندین بار از زمان شروع مذاکرات برای احیای برجام صحبت از توافق موقت یا توافق کم در برابر کم مطرح شده است.

به تازگی پایگاه خبری اکسیوس در گزارشی به نقل از ده مقام صهیونیستی، دپیلمات‌های غربی و هم‌چنین متخصصان مطلع آمریکایی نوشته است که دولت آمریکا طی هفته‌های گذشته پیشنهاد توافق موقت با ایران را با متحدان خود مطرح کرده است.

این منبع خبری در ادامه مطرح کرده که دولت بایدن طرح توافق موقت با ایران که موجب رفع برخی از تحریم‌ها در ازای توقف بخش‌هایی از برنامه هسته‌ای ایران می‌شود را با شرکای اروپایی و صهیونیستی خود مطرح کرده است. تیم بایدن بررسی این طرح را در ماه ژانویه (دی – بهمن) آغاز و آن را در ماه فوریه (بهمن – اسفند) با اسرائیل و تروئیکای اروپایی مطرح کرده است.

یک مقام اسرائیلی و هم‌چنین یک دیپلمات غربی مدعی شده‌اند که مقام‌های ایرانی در جریان پیشنهاد آمریکایی‌ها قرار دارند، اما تاکنون این ایده را رد کرده‌اند.

با این حال در پی ادعای مطرح شده در گزارش اکسیوس مبنی بر این که دولت آمریکا طی هفته‌های گذشته پیشنهاد توافق موقت با ایران را با متحدان خود مطرح کرده است، یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در پاسخ به سوالی در این باره به بخش فارسی شبکه صدای آمریکا گفت: قرار نیست به جزئیات مکالمات دیپلماتیک بپردازیم یا به شایعاتی که بسیاری از آنها دروغ هستند پاسخ دهیم.

مقامات ایرانی نیز در خصوص وجود توافقی موقت اظهار نظری نیز نکرده‌اند.

موافقان و مخالفان توافق موقت

توافق موقت یا توافق کم در برابر کم هر بار که در رسانه‌ها داغ می‌شود مخالفان و موافقان خودش را دارد. چندین بار توافق موقت به این صورت مطرح شده که ایران غنی سازی ۶۰ در صد را متوقف کند و از سوی دیگر تحریم فروش نفت ایران لغو شود، یا از این دست توافقات بین تهران و واشنگتن برقرار شود.

در خصوص توافق موقت دو نگاه را می‎توان ترسیم کرد:

نگاه اول مطرح می‌کند که توافق موقت می‎تواند شرایط را برای شروع مذاکرات برای احیای کامل برجام ایجاد کند. این موضوع در حالی که ماه‌ها از آخرین دور مذاکرات می‎گذرد، شاید گزینه‌ای برای خروج از بن بست در مذاکرات باشد. همچنین در توافق موقت ایران ضرر آنچنانی نمی برد و فقط بابی برای شروع مذاکرات تهران و واشنگتن خواهد بود و همچنین می‌تواند احتمال اجرایی شدن گام به گام بازگشت به برجام برای احیای این پرونده قطور باشد.

نگاه دوم را اینگونه می‌توان ترسیم کرد که مخالفان جدی توافق موقت هستند. زیرا آن را کاملاً برای احیای برجام بیهوده می‎دانند و معتقدند که توافق موقت راه را برای احیای کامل برجام سخت‌تر می‎کند. زیرا آمریکا سعی دارد با توافق موقت تا حدودی نگرانی خود و هم‌پیمانانش را در خصوص برنامه هسته ای ایران برطرف کند و در عین حال امتیاز شاخصی به ایران ندهد.

 در هر صورت تا امروز به نظر می‎رسد ایران مایل به شکلگیری توافق موقت نبوده است. با این حال باید دید که آیا با بلاتکلیف ماندن پرونده احیای برجام این روند ادامه خواهد داشت یا خیر؟