قیمت گاز کدام مشترکان ۳.۷برابر شد؟

دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۱ پیش‌بینی کرده است قیمت گاز برای صنعت فولاد ۳.۷ برابر شود. از محل رشد ۲۷۹ درصدی قیمت گاز این صنایع ۹۴ هزار میلیارد تومان درآمد برای دولت پیش‌بینی شده است.

قیمت گاز در صنعت فولاد در سال ۱۴۰۰ افزایش یافت و برابر ۳۰ درصد قیمت گاز خوراک تحویلی به مجتمع‌های پتروشیمی محاسبه شد. به این ترتیب، میانگین این مبلغ در ۶ ماهه اول امسال حدود ۷۹۲۸ ریال به ازای هر مترمکعب محاسبه شده است. این درحالی است که بنابر پیشنهاد لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ و همچنین قیمت فعلی گاز طبیعی (حداقل ۱۰ سنت به ازای هر مترمکعب) قیمت گاز برای این واحدها به حدود ۳۰ هزار ریال به ازای هر مترمکعب خواهد رسید. 

به گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس براساس بند ج تبصره ۱۴ لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور، سوخت مجتمع‌های پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و صنایع پایین دستی، مجتمع‌های احیای فولاد و مصارف مربوط به یوتیلیتی شامل برق، آب، اکسیژن و… آنها معادل نرخ خوراک گاز مجتمع‌های پتروشیمی‌ها و واحدهای سیمانی و سایر صنایع برابر ۱۰ درصد نرخ مذکور محاسبه خواهد شد. حدود ۹۴۴ هزار میلیارد ریال درآمد ناشی از اجرای این ردیف پیش‌بینی شده است. شایان ذکر است حجم قابل توجهی از گاز تولیدی کشور در زنجیره تولید فولاد مصرف می‌شود؛ این میزان در سال ۱۳۹۹ بیش از ۱۱ میلیارد مترمکعب بوده است که بخش عمده آن در واحدهای احیای مستقیم بهمنظور تولید آهن اسفنجی استفاده می‌شود. بر این اساس، درآمد حاصل از اصلاح قیمت گاز طبیعی در صنایع احیای فولاد، حدود ۲۰۰ هزار میلیارد ریال از ردیف فوق الذکر خواهد بود که برای مصارف پیش‌بینی شده در جدول تبصره ۱۴ لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ هزینه خواهد شد.

در جدول تغییر سودآوری صنایع فولادی دیده می‌شود. عوامل مختلفی چون جانمایی واحدهای صنعتی، میزان دارا بودن حلقه‌های مختلف زنجیره ارزش، نوع محصول تولیدی و میزان صادرات محصول بر سود واحدهای فولادی اثرگذار است. افزایش سایر هزینه‌های تولید در سال آینده مانند قیمت برق، آب، حقوق و دستمزد نیروی انسانی، هزینههای تعمیرات و نگهداری و… موجب خواهد شد تا حاشیه سود واحدهای فولادی کشور متاثر شود. بدیهی است که شرکت هایی مانند مجموعه فولاد مبارکه اصفهان به دلیل دارا بودن بخش عمده‌ای از زنجیره ارزش تولید و همچنین ارزش افزوده بالای محصول تولیدی در این واحد صنعتی دارای حاشیه سود بالاتری نسبت به عموم واحدهای صنعتی فولادی کشور خواهد بود.

دسترسی به گاز طبیعی و انرژی برق با نرخرهای یارانه ای، همواره یکی از مشوق‌های سرمایه‌گذاری در بخش فولاد کشور بوده است، اما مشوق‌های سرمایه‌گذاری در هیچ بخشی از اقتصاد نمی‌توانند بدون محدودیت زمانی و همیشگی باشند، زیرا موجب افت پیوسته بهره‌وری و درنتیجه کاهش رقابت‌پذیری در سطح بین‌المللی می‌شوند. با توجه به‌گذار بخش فولاد کشور از دوره رشد و نمو اولیه و دستیابی به بلوغ صنعتی و مدیریتی، انتظار میرود استمرار توسعه و تداوم تولید در این بخش بدون نیاز به مشوق‌ها و حمایت‌های دولتی نیز امکان‌پذیر باشد، بنابراین تدوین‌کنندگان این گزارش با پیشنهاد افزایش قیمت سوخت واحدهای تولید فولاد در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ موافق هستند. 

اما اصلاح قیمت حامل‌های انرژی نیز باید با یک برنامه مشخص و به صورت تدریجی و از پیش اعلام شده انجام شود تا تولیدکنندگان بتوانند با تمهیدات مدیریتی و فنی، تابآوری صنعت خود را نسبت به اصلاح قیمت حامل‌های انرژی افزایش دهند. 

شایان ذکر است که اصلاح قیمت حامل‌های انرژی زنجیره فولاد یکی از مراحلی است که باید در بسته جامع اصلاح ساختار زنجیره فولاد کشور انجام شود. اصلاح نظام عرضه و تقاضا، آزادسازی قیمت‌های محصولات کل زنجیره (از طریق عرضه در بورس کالا و کشف قیمت)، اصلاح عوارض و تعرفه‌های صادرات و واردات و حمایت از صادرات محصولات زنجیره فولاد از دیگر اقدام هایی است که باید به طور همزمان عملیاتی شود تا آسیب‌پذیری صنعت فولاد کشور به حداقل برسد. بدون نگاه جامع به لزوم تنظیم گری زنجیره فولاد کشور، اصلاحات مقطعی و بخشی حامل‌های انرژی موجب آسیب به صنعت فولاد، تحت تأثیر قرار گرفتن صادرات و آشفتگی بازار داخلی خواهد شد.