کدام بازارها سال ۱۴۰۰ بیشترین بازدهی را داشتند؟

 سال گذشته اقتصاد ایران هر چند نسبت به دو سال پیش از آن شرایط بهتری را تجربه کرد و کمی از شوک تحریم و شیوع کرونا فاصله گرفت اما همچنان شرایط ملتهبی را پشت سر گذاشت. در سال گذشته هر چند رشد اقتصادی کمی بهبود یافت اما تورم همچنان در سطوح بالایی قرار داشت. شرایط سیاسی هم سال گذشته، عدم اطمینانی بالایی را به اقتصاد ایران تزریق کرد. انتخابات ریاست جمهوری و مذاکرات هسته‌ای دو اتفاق شاخص در سال گذشته بود.

در چنین شرایطی، افراد به دنبال پیدا کردن بازاری بودند تا بتوانند دارایی‌های خود را از گزند تورم حفظ کنند. با این وجود بر خلاف سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۳۹۸، بازارهای دارایی شرایطی مناسبی را تجربه نکرد. بررسی ها نشان می‌دهد تمام بازارها به جز بورس بازدهی مثبت را ثبت کرده و برای سرمایه‌گذاران خود سود به همراه داشتند، اما باید توجه کرد که این رشد ارزش اسمی بوده و نه حقیقی. به این معنا که در مقایسه با میانگین تورم ماهانه بیش از ۲.۵ درصدی در سال ۱۴۰۰، هیچ کدام از بازارهای مختلف نتوانستند بازدهی بیشتری از تورم داشته باشند و در واقع سرمایه‌گذاران در تمامی بازارها از تورم عقب ماندند.

اما سال ۱۴۰۰، برای بازارهای مختلف چگونه بود؟ در ادامه به بررسی بازدهی بازارهای مسکن، ارز، طلا و سکه، بیت کوین و بورس در سال ۱۴۰۰ خواهیم پرداخت.

مسکن و رکوردشکنی‌های مداوم

در طول سال ۱۴۰۰، رکوردشکنی‌های مداوم قیمت مسکن همواره به تیتر اول رسانه‌ها تبدیل شده بود.  برای مثال در شهر تهران، قیمت هر متر مربع مسکن به طور میانگین در ابتدای سال جاری، ۲۹میلیون و ۳۲۳هزارتومان بود و مطابق آمار رسمی تا پایان اسفندماه، قیمت هر متر مربع مسکن به ۳۵میلیون و ۱۲۰هزارتومان رسید.

بر این اساس تا پایان سال ۱۴۰۰، مسکن به عنوان یک دارایی در شهر تهران، رشد ۱۹.۷درصدی را ثبت کرد که در مقایسه با سایر بازارها بازدهی مطلوبی را در طول یکسال نشان می‌دهد اما با وجود اینکه سرمایه لازم برای ورود به این بازار هم تقریبا بالاست همچنان مقصدی جذاب برای بخشی از سرمایه‌گذاران است. البته برخی کارشناسان معتقدند قیمت مسکن در شرایط فعلی حباب دارد و در صورتی که توافقی صورت پذیرد، باید منتظر کاهش این حباب خصوصا در مناطق شمالی شهر تهران بود.

ارز در سایه مذاکرات

بازار ارز سال ۱۴۰۰ را با نوسانات بالایی پشت سر گذاشت. دلار معمولا یکی از شاخص‌های کلیدی در اقتصاد ایران به شمار می‌رود که نه تنها برای سرمایه‌گذاری بلکه برای سیگنال دادن به رفتار سایر بازارها نیز به آن توجه زیادی می‌شود برای مثال طلا و سکه یا حتی بورس که خود بازارهای مستقل و جذابی به شمار می‌روند، بسیار به نوسانات دلار توجه دارند و مسیر خود را با توجه به دلار و تغییرات آن مشخص می‌کنند. دلار نیز همواره تحت تاثیر اخبار سیاسی و روابطی که ایران به جهان دارد رفتار می‌کند. مذاکرات در سال ۱۴۰۰، تنش‌های بسیاری را ایجاد کرد. درحالی که اواخر فعالیت دولت دوازدهم، برخی فکر می‌کردند توافق به زودی حاصل می‌شود اما ناگهان شایعه عدم توافق پیچید و دلار آزاد که ابتدای سال در قیمت ۲۴هزارتومان معاملات را آغاز کرده بود، در آذرماه به ۳۰هزارتومان نیز رسید. اما کمی بعد مذاکرات با سرعت بیشتری به پیشرفت خود ادامه داد و برخی حتی معتقد بودند که تا پیش از پایان سال ۱۴۰۰، توافق میان ایران و غرب حاصل خواهد شد. هرچند این اتفاق نیفتاد اما در نهایت دلار آزاد معاملات را با رشد ۹.۴۵درصدی نسبت به ابتدای سال ۱۴۰۰، در قیمت ۲۶هزار و ۲۷۰تومان به پایان رساند.

طلا و سکه؛ دنباله‌روی از دلار

ازآنجایی که طلا و سکه در بازار داخل، مهم‌ترین تاثرپذیری را از دلار دارد. به دنبال نوسانات دلار در سال جاری، طلا و سکه نیز در مدار افزایشی قرار گرفت. اما طلا و سکه که گاهی به سمت افزایش اونس جهانی متمایل می‌شد و گاهی نیز از دلار آزاد دنباله‌روی می‌کرد به اندازه سال ۱۳۹۹، بازدهی چشمگیری نداشت اما همچنان توانست برای خریداران خود سود ثبت کند. 

به این ترتیب طلای ۱۸عیار، فروردین‌ماه ۱۴۰۰ و سال جدید را در قیمت ۱میلیون و ۷۵هزارتومان به ازای هر گرم آغاز کرد.

اما در ادامه و با بالارفتن قیمت دلار آزاد که به محدوده ۳۰هزارتومان نیز رسید، طلا و سکه نیز افزایش شدید قیمتی را تجربه کرد و حتی در آذرماه سال جاری،  سکه امامی به کانال ۱۳میلیون تومان نیز وارد شد؛ در حالی که این سکه سال ۱۴۰۰را در کانال ۱۰میلیون تومان و قیمت ۱۰ میلیون و ۴۴۰هزارتومان آغاز کرده بود.

در پایان سال و اسفندماه، سکه امامی با حدود ۱۷درصد رشد، به قیمت ۱۲میلیون و ۳۰۰هزارتومان و هر گرم طلای ۱۸عیار نیز با حدود ۱۸درصد رشد به یک میلیون و ۲۲۸هزارتومان رسید. 

البته این میزان نسبت به بازدهی که در سال ۱۳۹۹برای بازار طلا و سکه ثبت شد کمتر است اما بازار طلا و سکه همچنان یکی از مقاصد سرمایه‌گذاری در میان عموم مردم است، علاوه بر اینکه این دو دارایی در ایران به عنوان یک کالای زینتی نیز همواره مورد استقبال بوده است. 

بورس و ثبت بازدهی منفی

بازار سرمایه پس از سقوط تاریخی که در مردادماه ۹۹ تجربه کرد، در سال ۱۴۰۰چندان پر رونق نبود. اما بخشی از توجه‌ها همواره به آن معطوف بود. ماه‌های ابتدایی سال روزهای منفی بیشتری را برای سهام‌داران در برداشت و از ابتدای تابستان به این سو روزهای مثبت بورس بیشتر شدند. تیر و مرداد تعداد روزهای مثبت شاخص بیشتر بود اما در شهریور روزهای نزولی بازار بیشتر شد.

مهر و آبان ماه‌هایی بودند که روزهای صعودی بازار بیشتر از روزهای نزولی بودند اما آذر و دی تعداد روزهای قرمز بورس پرتعدادتر بودند. در بهمن نیز تعداد روزهای مثبت و منفی برابر بود. در آخرین ماه سال تعداد روزهای صعودی بیشتر شد و در ۱۹ روز کاری اسفند ماه شاخص در ۱۲ روز رشد کرد و ۹ روز نزولی را پشت سر گذاشت.

بیشترین خروج پول حقیقی در سال ۱۴۰۰، روز ۸ شهریورماه ثبت شد. در این روز هزار و ۹۸۰ میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. روزهای ۲۱ شهریور و ۱۷ بهمن ماه نیز در رتبه‌های بعدی بیشترین خروج پول حقیقی در سال گذشته قرار دارند.

اما در مجموع میانگین بازار در طی سال ۱۴۰۰ ۲۵- درصد بود بنابراین اگر شما هم بازدهی منفی داشتید نباید تعجب کنید و دلسرد شوید.

رمز ارز، بازار جذاب و پر نوسان

در کنار سایر بازارهای مالی، بازار رمزارزها نیز در سال گذشته شاهد فراز و نشیب‌های فراوانی بود. برترین رمزارز بازار، یعنی بیت‌کوین، سال ۱۴۰۰ را در کانال ۵۱ هزار دلاری آغاز کرد و تا به امروز نوسانات قابل توجهی داشته است. این رمزارز در اواخر تیر ماه تا کانال ۲۹ هزار دلاری نیز سقوط کرد، اما در آبان ۱۴۰۰ موفق به ثبت بالاترین رکورد قیمتی در طول تاریخ خود شد و به بالای کانال ۶۸ هزار دلاری صعود کرد. 

بیت‌کوین در حال حاضر در کانال ۴۶ هزار دلاری قرار دارد و با اینکه بسیاری از کارشناسان به آینده این رمزارز خوش‌بین هستند، با توجه به ماهیت نوسانی بازار رمزارزها، نمی‌توان با قطعیت در مورد آینده این رمزارز مشهور نظر داد.

یکی از عواملی که در سال گذشته باعث شد قیمت بیت‌کوین رکورد بزند، خبر راه‌اندازی اولین صندوق قابل معامله بیت‌کوین (ETF) بود که بسیاری از سرمایه‌گذاران را به این بازار امیدوار کرد. در سال گذشته توجه بسیاری از نهادها و شرکت‌ها نیز به سمت بازار رمزارزها معطوف شد و حتی در این بین، کشور السالوادور بیت‌کوین را به عنوان ارز قانونی اعلام کرد.

طرفداران بازار رمزارزها در کشور ما نیز به رغم تحریم‌های اعمال شده توسط آمریکا روز به روز در حال افزایش است و حتی اخیرا علیرضا پیمان پاک، رییس سازمان توسعه تجارت ایران طرح استفاده از رمزارزها در تجارت خارجی به منظور دور زدن تحریم‌ها را مطرح کرد که حاکی از پذیرش گسترده‌تر این حوزه است.

در پایان باید گفت در سال ۱۴۰۰، همانطور که تورم در مدار صعودی قرار داشت، سطح عمومی قیمت‌ها نیز رو به افزایش بود و بنابراین اکثر بازارهای دارایی نیز بازدهی مثبت داشتند.