رکود ناشی از اخذ مالیات مضاعف در انتظار اقتصاد ایران

محمود نجفی عرب رئیس اتاق بازرگانی تهران در نشست دوازدهم هیات نمایندگان این اتاق خبر داد که شورای نگهبان «بند ۳ تبصره ۶ لایحه بودجه سال ۱۴۰۳»، را رد کرده است. بر اساس این بند سازمان امور مالیاتی بانک مرکزی را مکلف می‌کند که حساب مؤدیان مالیاتی را مسدود کند و به میزانی که سازمان امور مالیاتی مطالبه دارد از حساب افراد کسر و به حساب این سازمان واریز شود.

مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با اقتصاد آنلاین این تصمیم شورای نگهبان را یک تصمیم خوب توصیف کرد و افزود: دولت حق ندارد به حساب مردم دست بزند.

وی ادامه داد: یکی از ایرادات بودجه سال ۱۴۰۳ این است که نرخ مالیات را افزایش داده‌اند. افزایش نرخ مالیات باعث تشدید رکود در اقتصاد می‌شود. سیستم مالیاتی ما یکی از ظالمانه‌ترین سیستم‌ها است زیرا از کسانی که درآمد دارند، مالیات نمی‌گیرد و در مقابل کسانی که مظلوم هستند، مشمول مالیات می‌شوند.

این کارشناس اقتصادی گفت: فردی که ماهی ۲۰ میلیون تومان قسط وام مسکن می‌دهد و خانه‌اش را فروخته، یک میلیارد تومان روی رقم دریافتی گذاشته و مسکن جدید تهیه کرده است؛ اکنون جزء بدهکاران مالیاتی به حساب می‌آید و باید برای سال ۱۴۰۰، ۵۵ میلیون تومان مالیات بدهد. این شیوه مالیات ستانی احمقانه است.

وی تاکید کرد: من موافق هستم که مالیات محل تامین بودجه جاری دولت باشد اما باید این کار به درستی انجام شود. سیستم مالیاتی را درست طراحی کنند و باید از کسی که درآمد دارد، مالیات بگیرند. کسی که خانه‌اش را ۶ میلیارد تومان خریداری کرده است و اکنون این ملک قیمتش به ۱۰ میلیارد تومان رسیده است، چرا باید مالیات بدهد؟ فرد در این ملک زندگی می‌کند و دلیلی ندارد که برای آن مالیات بدهد.

مالیات ستانی ناعادلانه

پازوکی ادامه داد: این شیوه مالیات ستانی ناعدالتی است. بر مبنای اطلاعات غلط نمی‌توان مالیات گرفت.

وی تاکید کرد: سیستم مالیاتی موجود یکی از ناعادلانه‌ترین سیستم‌های مالیاتی در جهان است. این سیستم از کسانی که درآمد دارند، مالیات نمی‌گیرد. هر کس به موجب قانون درآمد دارد، باید مالیات بدهد و اگر درآمد ندارد، مستضعف است و کمیته امداد باید به او کمک کند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به شیوه مالیاتی ستانی خانه‌های گران قیمت گفت: در حال حاضر آدم‌های ضعیف، خانه‌هایشان گران قیمت معرفی شده است و از آنها مالیات گرفته می‌شود. این شیوه مردم را به سیستم مالیاتی دولت و حکومت بدبین می‌کند.

وی اضافه کرد: من حاضرم با رئیس سازمان ماالیاتی در رابطه با ناعادلانه بودن سیستم مالیاتی مناظره کنم. در حال حاضر از کسانی که درآمدهای نجومی دارند، مالیات گرفته نمی‌شود و کسانی که ضعیف هستند را بیشتر نقره داغ می‌کنند.

عقب ماندن بخش خصوصی به دلیل مالیات ستانی گزینشی

پازوکی با اشاره به کسب درآمد بنیادها و نهادها تاکید کرد: آستان قدس رضوی باید مالیات بدهد زیرا از بندر این کشور استفاده می‌کند. بنیاد مستضعفان کار اقتصادی می‌کند، بنیاد شهید یک بنگاه اقتصادی است و درآمد دارد که باید مالیات آن را بدهد. اگر از آنها مالیات نگیریم، انحصار ایجاد می‌شود.

وی یادآور شد: در چنین شرایطی بخش خصوصی رشد نمی‌کند. نمی‌توانیم پدر بخش خصوصی را در زمان مالیات ستانی در بیاوریم اما از یک مجموعه اصلا مالیات نگیریم.

این کارشناس اقتصادی اتکای بودجه سال آینده به مالیات را بالغ بر ۵۰ درصد اعلام کرد و افزود: در ایران دو مشکل در اخذ مالیات داریم. یکی اینکه فرار مالیاتی بسیار بالایی داریم و دیگری اینکه معافیت مالیاتی داریم.

وی تاکید کرد: به نظر من به‌عنوان کمک کارشناس اقتصادی باید کلمه معافیت مالیاتی از فرهنگ مالیاتی کشور رخت ببندد. هر کس درآمد دارد، طبق قانون باید مالیات بدهد. به هیچ کس نباید معافیت بدهیم. اگر بخواهیم تشویق سرمایه‌گذاری برای منطقه محروم داشته باشیم، مثلا در سیستان و بلوچستان بخواهیم مشوق در نظر بگیریم، باید بگوییم تا پنج سال نرخ مالیات سرمایه‌گذاری در این منطقه صفر است.

پازوکی گفت: با استفاده از تکنولوژی IT باید جلوی فرار مالیاتی را بگیریم. به‌عنوان مثال بخش عمده وکلای دادگستری و دندانپزشکان فرار مالیاتی دارند. خیلی‌های دیگر مثل شرکت‌های واسطه‌گری و دلالی فرار مالیاتی دارند.

ایجاد اختلال در سیستم مالیاتی

در شرایطی که دولت برای خانه‌هایی که افراد ساکن آن هستند، مالیات سنگین وضع کرده است، احتمال وصول این ارقام مالیاتی ضعیف می‌شود زیرا افراد قادر به پرداخت این ارقام نیستند. آیا این روند بر میزان کسب درآمدهای مالیاتی تاثیرگذار خواهد بود؟ این کارشناس اقتصادی به این پرسش این‌گونه پاسخ داد: اینها باعث می‌شود که سیستم مالیاتی دچار مشکل شود.

وی افزود: آمریکا مظهر اقتصاد رقابتی است. آمریکایی‌ها ضرب المثلی دارند که می‌گوید از مرگ می‌شود فرار کرد اما از مالیات نمی‌توان گریخت. یعنی سیستم مالیاتی‌شان آن‌قدر کاراست که حتما مالیات را از افراد اخذ می‌کنند.

پازوکی ادامه داد: ما اکنون باید از تکنولوژی جامعه توسعه یافته برای اخذ مالیات استفاده کنیم. با تفکر دانشگاهیانی که هیچ کار اجرایی نکرده‌اند، جز اینکه مردم ا ناراضی شوند و بی‌عدالتی گسترش یابد، به نظر من اتفاق آنچنانی نخواهد افتاد.

وی بیان کرد: در حالت عادی وقتی تورم ۴۰ درصد افزایش یابد، درآمد مالیاتی دولت حدود ۴۰ درصد بالا می‌رود. اقتصاد ایران ظرفیت بالایی دارد و می‌توان درآمدهای مالیاتی مناسبی را محقق کرد اما بحث اصلی روی بی‌عدالتی در اخذ مالیات است.

این کارشناس اقتصادی یادآور شد: در شرایط فعلی از کسانی که باید مالیات بگیرند، هیچ مالیاتی نمی‌گیرند و از کسانی که نباید بگیرند، مالیات دریافت می‌کنند.